Người chăn nuôi ai cũng có mong muốn lợn nái của mình đẻ sai lứa, đạt năng suất cao? Việc phối giống đúng kỹ thuật đóng vai trò quan trọng, là yếu tố quyết định số lượng và chất lượng con non. Bài viết hôm nay Goovet sẽ giúp bà con nắm vững cách phối giống cho lợn nái được nhiều con hiệu quả nhất!
Tại sao cần phối giống cho lợn nái đúng kỹ thuật?
Việc thực hiện phối giống cho lợn nái đúng kỹ thuật là yếu tố quan trọng quyết định đến số lượng và chất lượng lợn con sau sinh. Nếu phối giống quá sớm hoặc quá muộn, tỷ lệ thụ thai sẽ giảm, làm lãng phí tinh dịch bên cạnh đó còn gây ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và kinh tế của người chăn nuôi. Một số lợi ích khi thực hiện phối giống cho lợn nái đúng kỹ thuật như:
- Giúp tỷ lệ thụ thai cao, tránh lãng phí giống
- Tăng số lượng lợn con mỗi lứa
- Lợn con phát triển khỏe mạnh, hạn chế bị dị tật
- Tối ưu kinh tế cho người chăn nuôi
Thời điểm vàng phối giống cho lợn nái đạt hiệu quả tốt
Thông thường, chu kỳ lên giống của lợn rơi vào khoảng 17 đến 21 ngày và mỗi lần động dục sẽ kéo dài từ 3 đến 4 ngày. Tuy nhiên không phải khoảng thời gian nào trong 3 đến 4 ngày này cũng thích hợp cho lợn thực hiện phối giống mà bà con cần quan sát thời điểm lợn nái rụng trứng và sẵn sàng thực hiện giao phối.
Và việc xác định được thời gian thích hợp cũng là bước quan trọng trong cách phối giống cho lợn nái được nhiều con.
Dấu hiệu lợn nái sẵn sàng phối giống và thời điểm phối giống thích hợp
Thường thì đến ngày thứ 2 khi lên giống lợn nái sẽ trở lên yên tĩnh hơn, không còn phá máng hay tác động đến các vật dụng xung quanh nữa. Âm hộ của heo giảm sưng hơn so với ngày thứ nhất và có màu hồng nhạt, vết mờ nhăn. Trạng thái dịch nhờn cũng được chuyển sang keo dính.
Để kiểm tra xem lợn nái đã sẵn sàng phối giống chưa bà con có thể quan sát hiện tượng khi dùng tay ấn lên lưng lợn nái và phần mông nếu thấy lợn nái vẫn đứng yên, có hiện tượng mê ì, hai tai vểnh lên, lưng cong lên thì đây là thời điểm thích hợp cho lợn phối giống.
>>> Tham khảo thêm: Heo lên giống mấy ngày? Biểu hiện heo lên giống và cách xử lý hiệu quả
Cách phối giống cho lợn nái được nhiều con
Cách lựa chọn con giống phối
Chọn giống lợn đực và lợn cái chất lượng là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quá trình phối giống. Việc chọn sai giống có thể dẫn đến tỷ lệ đậu thai thấp, lợn con sẽ kém phát triển hoặc có thể mắc bệnh về di truyền.
Ảnh 1: Cách phối giống cho lợn nái được nhiều con
Cách chọn lợn cái
Khi chọn lợn cái bà con cần lưu ý đối với lợn hậu bị thời điểm thích hợp cho phối giống khi lợn đạt từ 7 đến 7.5 tháng tuổi. (Thường thì lợn nái hậu bị sẽ bắt đầu lên giống khi được 5.5 đến 6 tháng tuổi tuy nhiên đây không phải thời điểm thích hợp để phối giống mà bà con nên chờ tới lần lên giống thứ 2 cách lần 1 khoảng 17 đến 21 ngày).
Một số tiêu chí lựa chọn lợn nái bà con có thể tham khảo:
- Thể trạng khỏe mạnh, ngoại hình cân đối và có tỷ lệ mỡ vừa phải
- Hoạt động nhanh nhẹn, không quá hung dữ
- Lông và da bóng mượt, đẹp
- Tuyến vú phát triển đều, số lượng vú nên có từ 12 vú trở lên
- Bụng không bị xệ, sườn sâu và tròn
- Chu kỳ động dục đều đặn và có biểu hiện động dục rõ ràng
- Đối với lợn nái rạ thì có thể quan tâm thêm về lần sinh sản trước có tỷ lệ con cao hay thấp. Nên chọn những lợn nái có tiền sử sinh sản khoảng từ 10 đến 12 con/ lứa trong các lần đẻ trước để nâng cao tỷ lệ sinh sản cao hơn.
- Mông tròn, có vùng đùi đầy đặn và ít nếp nhăn.
>>> Tham khảo thêm: Tuyển chọn heo nái làm giống – Yếu tố quan trọng và chiến lược trong chăn nuôi heo
Cách chọn lợn đực
Chọn con đực phối giống bà con cần lưu ý một số đặc điểm sau:
- Lựa chọn lợn đực phù hợp với mục đích chăn nuôi sau này: lợn thịt hay lợn sinh sản
- Lợn có ngoại hình cân đối, khung xương chắc chắn, thể trạng khỏe mạnh, lưng rộng, chân vững vàng và bộ phận sinh dục phát triển bình thường.
- Đặc biệt lưu ý không chọn những con lợn bị dị tật, không mắc các bệnh di truyền hoặc bị bệnh truyền nhiễm.
Cách thực hiện phối giống trực tiếp
Phối giống trực tiếp ở heo (hay còn gọi là phối giống tự nhiên) là phương pháp phối giống truyền thống, trong đó lợn đực sẽ trực tiếp thực hiện giao phối với lợn nái. Phương pháp này thường thích hợp với những trang trại nhỏ hoặc các hộ chăn nuôi không có điều kiện sử dụng biện pháp thụ tinh nhân tạo.
Cách phối giống cho lợn nái được nhiều con bằng phương pháp phối giống trực tiếp bà con cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Xác định thời điểm giao phối thích hợp (có thể tham khảo vào các trạng thái đã nêu ở trên). Có thể chọn thời gian phối giống vào sáng sớm hoặc chiều mát.
Bước 2: Thực hiện phối giống
- Đưa lợn cái vào khu vực phối giống, đảm bảo không gian đủ rộng và đã được vệ sinh sạch sẽ.
- Để lợn đực kiểm tra lợn cái trước khi giao phối (thường ngửi, kêu và tiếp cận dần dần).
- Khi lợn cái đứng yên, lợn đực sẽ thực hiện giao phối.
- Sau khi phối, để lợn cái nghỉ ngơi và theo dõi tình trạng sức khỏe.
**Lưu ý: Không để lợn đực phối nhiều lần trong ngày để tránh giảm chất lượng tinh trùng. Kiểm tra lại lợn cái sau 21 ngày và nếu có dấu hiệu động dục lại, cần phối giống lại.
Cách thực hiện phối giống thụ tinh nhân tạo
Thụ tinh nhân tạo là một hình thức được sử dụng phổ biến ngày nay - cách phối giống cho lợn nái được nhiều con. Đây là phương pháp giúp kiểm soát tốt chất lượng tinh trùng và tối ưu hiệu quả sinh sản ở lợn nái.
Để thực hiện cách phối giống cho lợn nái được nhiều con bằng thụ tinh nhân tạo bà con có thể tham khảo các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị tinh dịch chất lượng tốt
- Chọn lọc từ những con lợn đực khỏe mạnh, có năng suất cao và không nhiễm các bệnh di truyền.
- Bảo quản nguồn tinh dịch đúng kỹ thuật
- Kiểm tra chất lượng tinh trùng trước khi tiến hành phối giống
Bước 2: Xác định thời điểm phối tinh (khi lợn nái đã sẵn sàng giao phối)
Bước 3: Thực hiện phối tinh
- Vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục của lợn nái.
- Sử dụng dụng cụ bơm tinh nhân tạo, nhẹ nhàng đưa vào âm đạo lợn cái khoảng 25 đến 30 cm.
- Tiêm tinh dịch vào từ từ, tránh làm tổn thương niêm mạc.
- Thời gian thụ tinh cho heo khoảng từ 5 đến 10 phút
**Lưu ý: Không phối quá nhiều lần để tránh tổn thương đường sinh sản. Sau 21 ngày, nếu lợn nái không có dấu hiệu động dục lại, tức là đã thụ thai thành công.
Các trường hợp phối giống đều cần ghi lại ngày thực hiện để tiện theo dõi và xác định ngày đẻ của lợn nái.
>>> Tham khảo thêm: Dấu hiệu nhận biết lợn nái có thai và cách chăm sóc
Những sai lầm phổ biến khiến lợn nái có tỷ lệ thụ thai kém và số lượng con ít
- Chọn giống kém chất lượng
- Xác định sai thời điểm phối giống: Phối giống cho lợn nái quá sớm hoặc quá muộn so với thời gian rụng trứng của lợn.
- Thực hiện phối giống sai kỹ thuật
- Chế độ dinh dưỡng kém không đảm bảo dưỡng chất cho sự phát triển của lợn nái
- Môi trường sinh sống không đảm bảo vệ sinh
- Không thực hiện kiểm tra lại lớn nái khi đã phối giống dẫn đến bỏ lỡ cơ hội phối giống lại nếu lần trước không đậu thai.
Trên đây là cách phối giống cho lợn nái đẻ nhiều con từ bước xác định thời điểm đến cách thực hiện phối giống và lưu ý sau phối giống bà con chăn nuôi có thể tham khảo.Đừng quên truy cập Website và Fanpage Công ty cổ phần tập đoàn Goovet mỗi ngày để cập nhật các thông tin hữu ích trong chăn nuôi bà con nhé! Chúc bà con thành công!